آشنایی با کراود سورسینگ یا انبوه سپاری

بازدیدها: 10586

مقدمه

کسب و کارها در قرن بیست و یکم از حالت ساکن، قانع و فردگرا خارج شده اند و بسیار بیشتر از پیش به تحولات محیطی خود -که همینک کل محیط جهانی را شامل می شود- اهمیت می دهند. برای همین دائم در حال نوآوری، خلاقیت و ارائه راهکارهای نوین برای حل مسائل خود هستند و به نظر می رسد، این مهمترین ویژگی کسب و کارها در عصر مدرن و پسا مدرن است. کاربرد یا منشأ برخی از راهکارهای نوینی که ارائه می شوند صرفاً به کسب و کارها محدود نمی شود و ممکن است توسط دانشگاه ها، سازمان های مختلف دولتی، نهادها و واحد های نظامی و امنیتی، موسسات تحقیقاتی و پژوهشی و سایر مراکز مشابه (که البته آنها هم نوعی از کسب و کار با ماهیت های خاص و متفاوت می باشند) به کار گرفته شوند یا حتی ابتدا توسط آنها ابداع شده و بعد به کسب و کارها وارد شده باشند. جمع سپاری یکی از این راه حل های خلاقانه و جمع گرا می باشد که در این مقاله از وبسایت اکونوایزر بدان می پردازیم.

اگر اهل مطالعه در خصوص مسائل کسب و کار باشید، با موارد متعددی از این راه حل های خلاقانه در کسب و کار را می شناسید. برخی از این راه حل ها شاید در نگاه اول، به خاطر شکل اولیه ای که از آنها وجود داشته است و متصور می باشد، خیلی هم خلاقانه به نظر نرسند اما در مراحل اجرایی و توسعه خود مدام خلاقیت های جدیدی را در خود ثبت کرده اند.

هیچ کسب و کاری بدون منابع لازم و تامین و استفاده و فرآوری کارآمد منابع نمی تواند، بقای خود را تضمین نماید در نتیجه یکی از بخش ها، بحث ها و ماموریت های مهم کسب و کار، لجستیک یا زنجیره تامین می باشد که به موضوع تامین منابع مورد نیاز کسب و کار می پردازد.  مدل ها و راه حل های مختلفی برای تامین منابع مورد نیاز کسب و کار و یا انواع ویژه ای از منابع کسب و کار، طی روند توسعه دانش لجستیک ارائه شده است. یکی از این راه حل ها، مدل کسب و کار جمع سپاری یا کراود سورسینگ (Crowd Sourcing) است. از قضا این راه حل، ضمن آنکه خود تا حدی خلاقانه می باشد، هم فضای خوبی برای خلاقیت در اجرای آن ایجاد می شود و هم به عنوان ابزاری برای جذب راه حل های خلاقانه برای موضوع مد نظر مطرح می باشد.

تعریف کراود سورسینگ ، انبوه سپاری یا جمع سپاری

جمع‌سپاری و انبوه‌سپاری دو واژه فارسی هستند که به عنوان معادل یا ترجمه واژه انگلیسی «Crowdsourcing» به کار می روند. جمع سپاری ترکیبی از دو کلمه جمعیت/انبوه و برون‌سپاری است و به معنای برون‌سپاری به انبوه مردم می باشد.

انبوه سپاری شامل فعالیت هایی است که برای بدست آوردن و جمع کردن کارهای انجام شده، اطلاعات، ایده ها، دیدگاه ها، نظرات، طرح ها، منابع مالی و سایر منابع با مشارکت تعداد زیادی از مردم صورت می گیرد. جمع سپاری ممکن است از طریق اینترنت، رسانه های اجتماعی، رویدادهای علمی/آموزشی/کسب و کار و حتی پژوهشی انجام شود.

این کار معمولاً از طریق فراخوان عمومی در اینترنت انجام می‌شود. تمرکز جمع سپاری بر مشارکت دادن جمعیت در فعالیت‌هایی چون حل مسئله، تولید و توسعه مفاهیمی چون مشارکت در ایده سازی، نوآوری، تولید و فرایندهای ارائه خدمات است که بر کیفیت محصول، وفاداری و خشنودی مشتری اثری مستقیم دارد. مدل کسب و کار جمع‌سپاری تمرکز بر مشارکت داوطلبانه جمعیت جهت تولید فراورده‌های نوآورانه دارد. جمع سپاری در تلاش برای جذب ایده‌های جدید در فرایند نوآوری بسیاری از بنگاه‌ها امروزه در حال گسترش حوزه‌های مدیریت دانش و برون سپاری خلاقیت است.

اندیشمندان مختلفی که در حوزه انبوه سپاری فعالیت کرده اند، تعاریف متعددی از این نوع فعالیت یا مدل کسب و کار ارائه داده اند که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

آلونسو و لیز (Omar Alonso & Mathew Lease، ۲۰۱۱): برونسپاری وظایف به یک گروه از مردم به جای موظف کردن یک کارمند یا پیمانکار به انجام آن وظایف.

بدرسون و کویین (Quinn & Bederson، ۲۰۱۱): مردمی که در ازای انجام وظایف مبتنی بر وب از سوی در خواست کنندگان انجام وظیفه پول دریافت می‌کنند.

برگر- هلمشن و پنین (Berger-Helshman and Penin، ۲۰۱۱): راهی برای دستیابی به دانش موجود در خارج از بنگاه.

برابهام (Daren C. Brabham،۲۰۱۳): یک مدل آنلاین و توزیع شده حل مسئله و تولید که قبلاً از سوی شرکت‌های انتفاعی چون Threadles و iStock بکار گرفته شده‌است.

برابهام(Daren C. Brabham،۲۰۱۳): یک مدل استراتژیک برای جذب جمعیت علاقه‌مند و برانگیخته شده از افراد توانمند برای ارائه راه حل‌های برتر کیفی و کمی در مقایسه با آنچه کسب وکار به صورت مرسوم می‌تواند انجام دهد.

چانال و کارون فاسن (Chanal & Karon Fasen، ۲۰۱۷): گشایش فرایند نوآوری یک بنگاه برای یکپارچه‌سازی و انتشار شایستگی‌های بیشمار از طریق امکانات وب. این شایستگی‌ها می‌تواند شایستگی‌های افراد (مثلاً مردم، دانشمندان و مهندسین خلاق) یا جوامع سازمان یافته موجود (جوامعOSS) باشد.

تفاوت جمع سپاری با برون سپاری

درون سپاری و برون سپاری هر کدام از وظایف/ماموریت ها/پروژه های یک بنگاه یا سازمان یکی از مهمترین تصمیمات راهبردی است که آن بنگاه یا سازمان اتخاذ می نماید. درون سپاری یک پروژه یا ماموریت یا وظیفه یا سفارش؛ یعنی، انجام آن توسط منابع داخلی یک بنگاه کسب و کار، و برون سپاری یک پروژه یا ماموریت یا وظیفه یا سفارش، یعنی سپردن یک پروژه به منابع بیرونی (یعنی سایر کسب و کارها) جهت انجام شدن.

 جمع‌سپاری نوعی برون‌سپاری است ولی نه به شرکت‌ها یا سازمان‌های خاص؛ بلکه به گروه فراوانی از افراد ناشناخته. ناشناخته به این معنا که یک شرکت نمی‌تواند، جمعیت خویش را بسازد. این جمعیت هم شامل افراد کارآمد می‌شود و هم بی‌تجربه.

تاریخچه و مبانی نظری انبوه سپاری/جمع سپاری

برخی نظیر وبسایت نت استارت معتقدند که اولین بار مارک رابینسون (Mark Rabinson) نویسنده آمریکایی در سال ۲۰۰۶ در حوزه فناوری اطلاعات از جمع‌سپاری صحبت کرده و به آن رسمیت بخشیده است. ویکی پدیا انگلیسی ظهور واژه کراود سورسینگ یا همان جمع سپاری را به کار مشترک جف هاو (Jeff Howe) و مارک رابینسون (Mark Robinson) در سال ۲۰۰۵ مربوط می داند؛ در حالی که ویکی پدیا فارسی خاستگاه واژه جمع‌سپاری/انبوه سپاری را پدیده وب۲ مرتبط می داند، جایی که به نقل از هاو، معرفی این واژه را به کار رابینسون در سال ۲۰۰۶ مربوط می داند. با این حال قید کرده است که چندین سال قبل از کار هاو و رابینسون، یک کاربر ناشناس در یک فروم اینترنتی از آن واژه استفاده کرده است و منشاء اصلی جمع سپاری/انبوه سپاری را گروه کاربران پیشروی فون هیپل (Von Hippel، ۱۹۹۸) و نوآوری باز می داند.

وب‌سایت کیک استارتر که یک وبسایت معروف جمع‌سپاری است، معتقد است که افرادی مثل موتزارت، بتهوون، ویتمن و مارک‌تواین اولین هنرمندانی بودند که رسماً از روش جمع‌سپاری به جای فروش مستقیم، برای تأمین هزینه آثارشان استفاده کرده‌اند. بنابراین می‌توان نزدیک به یک قرن تاریخچه برای جمع‌سپاری به شیوه امروزی در نظر گرفت.

 فناوری اطلاعات به گسترش این فرهنگ کمک زیادی کرده است و بر خلاف بسیاری از نظرات، ایده جمع‌سپاری یکی از ابداعات فناوری اطلاعات نیست.

هایک (Friedrich Von Hayek) در سال ۱۹۴۵بیان داشته است که عملاً هر فردی بر دیگران تا حدی دارای برتری است، چراکه دارای اطلاعات منحصربه‌فردی است که ممکن است بتواند از آن‌ها استفاده مفید نماید ولی تنها در صورتی می‌توان از آن استفاده مفید نمود که تصمیم گیری در خصوص آن یا به خود فرد واگذار گردیده باشد یا با مشارکت فعال وی اتخاذ گردد.

یکی از منابع مهم که مبانی لازم برای شکل‌گیری جمع‌سپاری را ارائه کرده است، کتاب جیمز سوروریکی (james surowiecki) با عنوان خرد جمعی(The Wisdom of Crowds)  می‌باشد(۲۰۰۴). وی در این کتاب به بررسی چندین مورد استفاده از خرد جمعی در کار می‌پردازد که موفقیت آن‌ها مرهون ظهور حل کنندگان بسیار می‌باشد (برابهام، ۲۰۰۸). سورویکی بر اساس چندین یافته، نتیجه‌گیری می‌نماید که «در شرایط صحیح، گروهها بطور چشمگیری از باهوش‌ترین افراد درون خود نیز باهوشتر می‌باشند. این خرد جمعی، حاصل از میانگین راه حلها نمی‌باشد بلکه از تجمیع آن‌ها می‌باشد.» از یکصد نفر بخواهید که ۱۰۰ متر را بدوند و سپس میانگین زمان آن‌ها را محاسبه نمایید. میانگین بدست آمده از سرعت سریع‌ترین فرد حاضر در گروه کمتر خواهد بود. حال از یکصد نفر بخواهید که یک مشکل را حل نمایند. پاسخ میانگین، اغلب حداقل به خوبی پاسخ باهوشترین فرد گروه خواهد بود. برای خیلی از چیزها میانگین حد وسط می‌باشد ولی در خصوص تصمیم‌گیری اغلب بهترین و متعالی‌ترین خواهد بود. به نظر می‌رسد که می‌توان گفت: ما به نحوی برنامه‌ریزی شده‌ایم که درحالت جمعی به صورت فزاینده‌ای باهوش باشیم (سورویکی، ۲۰۰۴).

 سورویکی شرایط جمعیت مورد نیاز جمع‌سپاری را این‌گونه در نظر می‌گیرد:

۱- تنوع آرا

۲- عدم وابستگی جمعیت

۳- عدم محوریت

۴- هم افزایی  به عنوان سازوکاری برای تبدیل قضاوت شخصی به تصمیمات گروهی (سورویکی، ۲۰۰۴)

دلایل، فواید، فرصت های انبوه سپاری/جمع سپاری

اگر به ترکیب واژه جمع‌سپاری دقت کنید به دو کلمه جمع و سپردن خواهید رسید، در یک پروژه انبوه ‌سپاری ایده خودتان را مطرح کرده و درخواست حمایت می‌کنید، ما در اینجا حمایت مالی را مثال می‌زنیم، حالا اگر این درخواست واریز مبلغ را با فروش مقایسه کنید، به این نکته پی‌خواهید برد که حمایت کنندگان به نوعی واقعی‌ترین مشتریان شما هستند، برای یک کسب‌وکار نوپا شناخت مشتریان واقعی و متقاعد کردن آنها از مهمترین بخش‌هایی اجرایی است. بخشی که سرنوشت یک کسب‌وکار را رقم می‌زند.

پس در جمع‌سپاری حتی اگر شکست هم بخورید و نتوانید حدنصاب حمایت لازم را کسب کنید، آمار نسبتاً دقیقی از مشتریان و مخاطبان واقعی خود پیدا خواهید کرد. علاوه براین سایت‌ها و مراکز جمع‌سپاری اعتبار اجتماعی و تخصصی بالایی دارند و مانند یک رسانه، شما و ایده‌تان را معرفی ‌می‌کنند، بدون صرف هزینه‌ای، حتی بهتر از یک مرکز تخصصی تبلیغات. غیر متمرکز بودن، غیررسمی بودن، ارتباطات افقی و عمودی، انحصاری نبودن اطلاعات، از جمله مواهب انبوه سپاری می‌باشد.

تهدید ها و زیان های انبوه سپاری/جمع سپاری

جمع سپاری به معنای واقعی مهارت‌های ارتباطی و میزان اعتبار ارزشی را که تصمیم دارید، خلق کنید، به چالش خواهد کشید. کم نیستند متخصص‌های خوش ایده‌ای که با پشتکار فراون خودشان را در اطاق کار حبس می‌کنند، تا کسب‌وکار خود را داشته باشند اما همین که می‌خواهند، کسب‌وکارشان را به دیگران معرفی کنند، به ضعیف‌ترین شکل ممکن این کار را انجام می‌دهند. در یک پروسه جمع سپاری به خوبی می‌توانید، روش ارتباط و ایجاد انگیزه پروژه‌های موفق دنیا را الگو برداری کنید.

اعتبارسنجی به نیاز ارزش خلق شده و نوع مخاطب، دیگر چالش جمع‌سپاری است، یکی از بدترین چیزهایی که ممکن است برای یک کسب‌وکار یا ایده اتفاق بیفتد اجرای یک کار عالی و باکیفیت است که مشکلی را از کسی حل نمی‌کند و مخاطب خاصی ندارد! در جمع‌سپاری ایده و کسب‌وکار شما در همان مراحل اولیه اعتبار سنجی ‌می‌شود. اگر به دقت و با هدف به جمع‌سپاری نگاه کنید حتی در صورت شکست درسهایی خواهید آموخت که با سایر روش‌ها قابل قیاس نیست.

روش های انبوه سپاری/جمع سپاری

از نظر وبسایت نت استارت، الگوهای جمع‌سپاری را می‌توان به دو دسته کلی یعنی مالی و معنوی تقسیم کرد. هر کدام از این دو دسته می‌تواند، در یکی از روش‌های زیر اجرایی شود:

نخست، حمایت کاملا داوطلبانه و آزاد: در این روش حمایت‌کننده فقط بر پایه علاقه به رشد و توسعه یک ایده یا پروژه حمایت خود را انجام داده و هیج انتظاری در مورد دریافت سود نداشته و در بسیاری از موارد قضاوتی هم در مورد سرانجام آن کار نخواهند داشت.

دوم، حمایت با انگیزه پرداخت سود:  این روش برای کسانی مناسب است که نیاز به منابع مالی مثل وام دارند اما امکان دریافت آن میسر نیست ولی حاضرند در قبال دریافت مبلغی بازگشت سود، به حمایت‌کننده داشته باشند.

 سوم، حمایت با انگیزه مالکیت: همانند شرکت‌هایی که بخشی از سهام آن واگذار می‌شود در این روش هم حمایت‌کننده‌ها در قبال دریافت‌ کمک، بخشی از مالیکیت موقت یا دائم خدمات و محصولات خود را به حمایت‌کنندها واگذار می‌کنند.

چهارم، حمایت‌شونده و حمایت کننده همزمان: نمونه این سایت خود بسترهای جمع‌سپاری هستند، این سرویس‌ها علاوه بر اینکه امکانات حمایت از ایده‌ها و پروژه‌ها را فراهم می‌کنند خودشان از همین طریق حمایت می‌شوند، سایت خبری نت‌استارت هم از همین دسته است، ما با درج آگهی و معرفی بسترهای کسب‌وکار از استارتاپ‌ها حمایت رسانه‌ای می‌کنیم و از طرف برخی از همین دوستان حمایت می‌شویم.

موارد و مثال های مشهور انبوه سپاری/جمع سپاری

وبسایت های مختلفی در مقاله های جداگانه ای اقدام به معرفی تعدادی از برترین مثال های انبوه سپاری نموده اند که هر کدام از این گزینش ها دلایل و معیارهای خاص خود را داشته اند. یکی از نمونه های مهم جمع سپاری در نسل۲ رمز ارز ها در حال رخ دادن است که بدان در مقاله جداگانه ای خواهیم پرداخت. یکی از موارد اخیر جمع سپاری هم مربوط به واکسن بیماری کرونا است که از طریق یک بازی آنلاین در حال انجام شدن است. یکی دیگر از مثال های انبوه سپاری کمپین تبلیغاتی مای برگر (My Burger) شرکت مکدنالد است. نرم افزار مسیریاب ویز (Waze) نیز یکی دیگر از نمونه های مشهور  انبوه سپاری می باشد.

منابع و مآخذ

• ویکپدیا فارسی
• ویکیپدیا انگلیسی
• اینوستوپدیا/ https://www.investopedia.com/terms/c/crowdsourcing.asp
• وبسایت نت استارت / https://www.netstart.ir

 

با لایک و یا ارسال کامنت و یا تیکت پشتیبانی ما را در تهیه مطالب و ارائه خدمات بهتر یاری فرمایید.