نگاهی به بازار جهانی مراقبت های درمانی به بهانه روز پرستار

بازدیدها: 985

روز پرستار -مانند اغلب مناسبت ها- به صورت منحصر به فردی در تقویم ایران گنجانده شده است و امسال ۲۲ دیماه به پاس ارزشهای حضرت زینب علیهاالسلام روز پرستار می باشد.  در ابتدای این مقاله از فرصت استفاده می کنیم و این روز را به پرستاران گرامی تبریک عرض می نماییم.

مقدمه

سوالی که در ابتدا بهتر است بدان بپردازیم این است که اصولا پرستار کیست؟ در تعاریف بین المللی و داخلی واژه پرستار به طیف متنوعی از مشاغل عنوان می شود به طور عمومی پرستاران را می توان به پرستاران درمانی و غیر درمانی تقسیم کرد. پرستاران غیر درمانی شامل پرستار بچه، پرستار افراد مسن، پرستار افراد معلول و کم توان می باشد. در این بین تمایل بیشتر آن است پرستار کودک در ردیف مربیان و معلمان طبقه بندی شود. در معنای حرفه ای شاید ترجیح داده شود، پرستار به کسی اطلاق شود که توسط سازمان نظام پرستاری صلاحیت اخذ نموده و در این حرفه فعال باشد. در اینجا یک گزارش مقدماتی از مطالعات گروه مشاوره اقتصادی اکونوایزر برای آشنایی مخاطبین با بازار خدمات درمانی ارائه می شود و با ارسال گزارشهای بعدی به مرور تکمیل و گزارش فرم طراحی شده در مجلد آماده تقدیم عزیزان علاقه مند خواهد شد. در این گزارش صرفا تلاش می شود آینده بازار کار برای رشته تحصیلی و شغلی پرستاری و نیز وضعیت فعلی و توسعه خدمات درمانی ارائه شود.

نگاهی آماری به جامعه پرستاری ایران

جامعه پرستاری در مقایسه با اغلب مشاغل جامعه ایران جامعه پرجمعیتی می باشد و طبق اظهارات رئیس سازمان نظام پرستاری در مصاحبه با دیده بان ایران، جامعه پرستاری ایران جمعیتی حدودا ۱۶۰۰۰۰ هزار نفری را شامل می شود؛ این در حالی است که بر اساس مصاحبه مریم حضرتی معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در مهر ۱۳۹۷، نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در ایران معادل ۰٫۸ بوده است (که در مقایسه با استاندارد جهانی ۱٫۸ پرستار به هر تخت خیلی پایین تر است) بنابراین با توجه به آمار تخت بیمارستانی موجود که حدود ۱۴۸۰۰۰ تخت می باشد و تعداد حدود ۱۵۰۰۰ پرستار بیکار و منتظر طرح و جمعیت بازنشستگان می توان این دو آمار را تا حدودی با هم تطبیق داد.

سرانه تخت بیمارستانی در ایران در سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ برابر ۱٫۸ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر بوده است که بسیار پایین تر از میانگین جهانی ۳٫۱ و استاندارد جهانی ۴ بوده است این رقم در سال ۱۳۹۴ (۲۰۱۶) به ۱٫۹ بهبود یافته و طبق اعلام آقای جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت به رقم ۲٫۵ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در سال  ۱۳۹۷ (۲۰۱۸) رسیده است که یک تخت در بخش خصوصی و ۱٫۵ تخت در بخش دولتی می باشد (که البته  همخوانی با آمار فوق الذکر تخت بیمارستانهای کشور ندارد.)

با احتساب ارقام فوق، ایران برای رسیدن به استاندارد جهانی تخت بیمارستانی و نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، نیاز به ۳۴۰۹۹۲ پرستار دارد اگر روند رشد جمعیت کشور را هم در نظر بگیریم برای اینکه حداقل در یک افق ۲۵ ساله به استاندارد مزبور برسیم نیاز است سالانه ۱۳۱۳۰ نفر فارغ التحصیل رشته پرستاری داشته باشیم. طبیعی است که تعداد جذب بالاتر یا پایین تر افق مزبور را تغییر خواهند داد.

رشته پرستاری به عنوان یک رشته علمی نیز یک رشته نسبتا پرطرفدار، فعال و پویا می باشد و سالانه ۱۱۰۰۰ نفر در مقاطع مختلف وارد ۱۹۲ دانشکده فعال در این رشته می شوند با این حال آمار فارغ التحصیلی هنوز سالانه ۹۰۰۰ نفر می باشد. بنابراین دوره زمانی رسیدن به استاندارد جهانی کمی طولانی تر خواهد بود.

این رشته طبق ادعای معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ۲۵% مقالات علمی کشور را تولید می نماید و این مورد نوید می دهد در سالهای آتی بهبود کیفی نیز در خدمات پرستاری کشور شاهد باشیم.

بازار جهانی خدمات درمانی

حجم این بازار در سال ۲۰۱۷ معادل ۷ تریلیون دلار برآورد شده است که ۲۹% آن متعلق به ایالات متحده آمریکا، و ۳۵% آن متعلق به مجموعه سه کشور آمریکای شمالی ( آمریکا، کانادا و مکزیک) بوده است.

در بین قاره ها،  ۴۸%  سهم بازار به قاره آمریکا، ۲۵% به قاره اروپا، ۲۰% به قاره آسیا و تنها ۵% متعلق به خاورمیانه و آفریقا و ۲% هم  به قاره اقیانوسیه متعلق بوده است. پیش بینی شده است در سال ۲۰۱۹ هزینه های پرسنلی ۷۰% کل ارزش بازار خدمات درمانی را شامل شود و این تقریبا تا سال ۲۰۲۲ تداوم یابد.

سهم قاره ها از بازار جهانی خدمات درمانی

 موسسه دیلویت (Delloite) در گزارشی به بررسی این بازار و ارائه پیشبینی هایی برای آن پرداخته است. این گزارش نشان می دهد که بازار جهانی مراقبت های درمانی در فاصله سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ دارای نرخ رشد ۲٫۹ درصد بوده است و پیش بینی کرده است، میانگین نرخ رشد این بازار به ۵٫۴ درصد در فاصله زمانی ۲۰۱۸-۲۰۲۲ افزایش یابد و در سال ۲۰۲۲،  ارزش بازار جهانی مراقبت های درمانی به رقم ۱۰۰۵۹ میلیارد دلار (۱۰٫۰۵۹ تریلیون دلار) برسد. با توجه به اینکه طبق پیش بینی گلدمن ساخس، تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۲۲ برابر ۱۰۳۲۶۲ میلیارد دلار (۱۰۳ تریلیون و ۲۶۲ میلیارد دلار) خواهد بود لذا سهمی معادل ۱۰% تولید ناخالص داخلی جهان به بازار مراقبت های درمانی اختصاص خواهد داشت.

طبق پیش بینی که توسط شرکت دیلیوت انجام شده است شکاف عمیق سرانه هزینه های درمانی تا سال ۲۰۲۲ همچنان ادامه خواهد داشت و در این سال بالاترین سرانه به میزان ۱۱۶۷۴ دلار در سال  به کشور ایالات متحده آمریکا و کمترین سرانه به میزان ۵۴ دلار به کشور پاکستان تعلق خواهد داشت.

همچنین دیلیوت پیشبینی کرده است ارزش بازار فناوری های درمانی نیز با رشد ۱۵٫۹ درصد به رقم ۲۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ برسد.

بازار خدمات درمانی در ایران:

سهم بهداشت و درمان در سبد هزینه خانوار ایرانی در ۲۵ سال اخیر بین ۴ الی ۱۰٫۳ درصد متغیر بوده است که بالاترین مقدار مربوط به سال ۱۳۹۶ بوده است  که ۳۰% آن به دارو تعلق دارد. با توجه به اینکه رقم کلی هزینه خانوار در سال ۱۳۹۶ معادل ۳۵۱۰۰۰۰ تومان در ماه بوده است. با توجه به اینکه آمار خانوارهای ایرانی در سال ۱۳۹۶ برابر ۲۴ میلیون نفر اعلام شده است حجم بازار خدمات درمانی معادل ۶۰۶۵۲۸ میلیارد تومان و حجم بازار دارو معادل ۳۰۳۲۶۴ میلیارد تومان برآورد می شود. مابقی هزینه های مربوطه نیز به سایر اقلام درمانی تعلق می یابد. با توجه به اینکه نسبت دستمزد پرستاران به پزشکان حدود ۳۷ به یک در ایران اعلام شده است این حجم هزینه امکان اشتغال ۱۵۹۶۱۰ نفر پرستار را فراهم می نماید. بنابراین می توان به این نتیجه رسید که برآورد ها از دقت تقریب نسبتا قابل قبولی برخوردار هستند و آمارهای اعلام شده توسط مراجع مختلف دارای سنخیت و هماهنگی می باشند.

با توجه به میانگین نرخ ارز هر دلار آمریکا برابر ۴۰۰۰ تومان در سال ۱۳۹۶، و بعد خانوار ۳٫۳ سرشماری عمومی ۱۳۹۵، سرانه هزینه های درمانی در ایران ۳۳۱ دلار در سال می باشد که  تقریبا یک سوم میانگین سرانه جهانی و جزو ارقام پایین در جهان است. اگر ایران بخواهد میانگین سرانه درمان خود را به سطح میانگین جهانی برساند با توجه به این که سهم هزینه های درمانی در ایران با سهم هزینه های درمانی در جهان برابری می کند باید در یک افق ۲۵ ساله رشد درآمد سرانه در ایران ۴٫۵% و رشد اقتصادی برابر ۵٫۷۴% باشد که رقم محتملی به نظر می رسد اما اگر میانگین نرخ رشد جهانی بازار خدمات در مانی را هم حساب کنیم این رشد حداقل باید به ۷٫۵ الی ۸٫۵ درصد برسد تا جایگاه کشورمان در بازار جهانی خدمات درمانی و در نتیجه شاخص های درمانی به حد قابل قبولی برسد. بنابراین رویکردهای بخشی نگرانه در بهبود نظام سلامت کشور اثر بخش نخواهد بود.

هزینه خانوارها در بخش بهداشت و درمان در سال ۱۳۹۶ به ترتیب با ۱۷٫۴% برای خانوار شهری و ۲۱٫۱ رشد برای نواحی روستایی رشد داشته است. میزان این رشد در سال ۱۳۹۵ معادل ۶٫۶% برای نواحی شهری و ۷٫۹% برای نواحی روستایی بوده است.

تهیه و تنظیم: گروه مشاوره و تحقیق اقتصادی اکونوایزر

با ارسال کامنت و تیکت ما را در تهیه مطالب غنی تر و تامین نظرات شما عزیزان یاری فرمایید.